Wenecja Arbuza: Toponimia wenecka – cz. 3: dzielnice i posiadłości

 

Tiziano Scarpa, autor książki „Venezia è un pesce” („Wenecja jest rybą”), porównał miasto na wodzie do ryby 🙂 I nie sposób się z nim nie zgodzić! Gdy tylko przyglądniemy się dobrze mapie Wenecji, od razu dostrzeżemy ogon, wydęty brzuch, płetwę. Dawni Wenecjanie podzielili także miasto na dzielnice, w których powstały znakomite dzieła architektoniczne, w tym zachwycające posiadłości. I to właśnie im poświęcimy dziś naszą uwagę.

DZIELNICE

Wenecja w wieku XII została podzielona na sześć dzielnic, zwanych sestieri. Ciekawostka: w języku włoskim dzielnicę oznacza słowo quartiere, natomiast w mieście na wodzie dzielnica nazywana jest sestiere ze względu na to, że jest jedną z sześciu (wł. sei) części miasta.

TUTAJ link do mapy z wyróżnionymi dzielnicami Wenecji.

CASTELLO

Ogon weneckiej ryby to dzielnica Castello, zajmująca największe terytorium miasta. To właśnie tam znajdują się dawna stocznia Arsenale, Muzeum żeglugi czy ogrody napoleońskie, gdzie odbywa się słynne Biennale Architektury.

Nazwa dzielnicy miała nawiązywać ponoć do zamku (wł. castello), obecnie już nieistniejącego, który niegdyś miał mieścić się na wysepce Olivolo.*

(*Giovanni Distefano, „Come nasce Venezia?”)

CANNAREGIO

Dzielnica Cannaregio (którego nazwa pochodzi ponoć od słowa „canneto” czyli zarośla trzcinowe, które prawdopodobnie niegdyś bujnie rosły na tym obszarze) wita wszystkich przybywających do Wenecji koleją. To właśnie tam znajduje się stacja kolejowa Venezia Santa Lucia. Ponadto, w dzielnicy tej znajdowało się żydowskie getto, utworzone na początku XVI wieku. O czasach tych przypomina Muzeum Żydowskie mieszczące się przy piazza Ghetto Nuovo. W dzielnicy Cannaregio mieści się także wiele kościołów wartych uwagi, m.in. Chiesa degli Scalzi, z fasadą zwróconą ku Canal Grande, uznawana za jeden ze znakomitszych przykładów architektury barokowej w mieście na wodzie.

SAN MARCO

Dzielnica-serce Wenecji, której znakiem rozpoznawczym jest słynny plac, a na nim bazylika św. Marka. To właśnie tam turyści odnajdą większość najbardziej znanych weneckich zabytków. Dzielnicę San Marco z dzielnicą San Polo łączy rozpoznawalny na całym świecie most Rialto.

SAN POLO

Sestiere San Polo to najmniejsza i najstarsza dzielnica miasta. To tam znajduje się najstarszy wenecki targ, mercato di Rialto, a także Basilica dei Frari, zdobiona dziełami Tiziana, czy Casa Goldoni, kamienica z XV wieku, w której prawdopodobnie na świat przyszedł Carlo Goldoni, słynny włoski komediopisarz.

DORSODURO

Nazwa dzielnicy oznacza w dosłownym tłumaczeniu „twardy grzbiet”, co wiązało się prawdopodobnie z typem podłoża na tamtym obszarze (bardziej zbite i gliniaste). Znajduje się tam większość budynków uniwersyteckich, co czyni Dorsoduro w pewnym sensie dzielnicą studencką, której serce bije na Piazza Santa Margherita. Również wyspa Giudecca podlega pod dzielnicę Dorsoduro.

SANTA CROCE

Gdy natomiast zdecydujemy się dotrzeć do Wenecji autobusem, wysiądziemy w dzielnicy Santa Croce. Nazwa nawiązuje ponoć do dawnego kościoła Św. Krzyża, dziś już nieistniejącego. Santa Croce to jedyna dzielnica w mieście na wodzie, po której, w ograniczonej części Piazzale Roma, można poruszać się samochodem.

POSIADŁOŚCI

CA’

Ca’ jest skrótem od słowa „casa” czyli dom, którego Wenecjanie używali do określenia domostw zamożnych rodzin. Oto kilka z nich:

Wśród znanych weneckich Ca’, posiadłości, można wymienić wzniesioną w XV wieku w dzielnicy Cannaregio, Ca’ d’Oro.  „Złoty dom” swoją nazwę zawdzięcza bogatym niegdyś zdobieniom fasady, wykonanym ze szczerego złota, które niestety do czasów obecnych nie zachowały się. Od 1927 roku w Ca’ d’Oro mieści się galeria sztuki i muzeum Galleria Giorgio Franchetti.

Ca’ Foscari, druga najbardziej znana posiadłość, początkowo zwana „Casa delle due Torri”, domem dwóch wież. W wieku XV posiadłość przejął doża Francesco Foscari, którego nazwiskiem do dziś nazywa się budowlę. Obecnie jest siedzibą lokalnego uniwersytetu.

Ca’ Dario, którego fasada pięknie prezentuje się od strony kanału, została wzniesiona pod koniec XV wieku na polecenie Giovanniego Dario. Zyskał on uznanie Republiki i został okrzyknięty „wybawicielem ojczyzny”, po tym, gdy udało mu się wynegocjować korzystne porozumienie podczas konfliktu z Turkami. Dom nie cieszył się jednak dobrą sławą, gdy w wiekach późniejszych każdy jego kolejny właściciel miał zakończyć życie w tragicznych okolicznościach.

Ca’ Pesaro, wzniesiony w dzielnicy Santa Croce, z fasadą zwróconą ku Canal Grande, obecnie jest siedzibą Muzeum Sztuki Współczesnej oraz Muzeum Sztuki Orientalnej. Posiadłość została wzniesiona na przełomie XVII i XVIII wieku dla zamożnej rodziny Pesaro.

PALAZZO

Pozostałe kamienice weneckie nazywane są, jak w innych włoskich miastach, palazzi.

Jednym z najbardziej charakterystycznych jest palazzo Contarini del Bovolo, wzniesiony w dzielnicy San Marco na przełomie XIV i XV wieku jako siedziba rodziny Contarini. Posiadłość warto podziwiać od strony corte del Maltese, gdzie naszym oczom ukażą się piękne, spiralne schody w wieżyczce, wybudowane pod koniec wieku XV. W dialekcie weneckim ślimaczą spiralę określa się mianem bovolo, stąd też przydomek jaki nadano właścicielom posiadłości (Contarini del Bovolo, czyli Contarini od ślimaka ;-)).

***

Macie pytania dotyczące miasta na wodzie, a może planujecie wyjazd do Wenecji i potrzebujecie porady na temat zwiedzania lub noclegów? Piszcie śmiało, chętnie doradzę, aby Wasz pobyt w tym niezwykłym mieście był magiczny i niezapomniany 🙂