Włochy, z punktu widzenia turysty, zwykło się dzielić na północne i południowe, jakże różnorodne począwszy od krajobrazów, poprzez kuchnię i tradycje. Tym samym poniekąd pomija się serce włoskiego buta, może z wyjątkiem Wiecznego Miasta, które ze względu na historyczną wielkość i znaczenie jako stolicy kraju nieprzerwanie stanowi mekkę dla turystów.
Rzadko kiedy, jednak, wspomina się o pięknej Abruzji, Umbrii, Marche czy chociażby o mniejszych wioskach i miasteczkach regionu Lacjum. W dzisiejszym wpisie opowiem Wam o walorach kulturowych i krajoznawczych wyżej wspomnianych regionów i o tym jak wiele mają do zaoferowania przyjezdnym.
LACJUM
Ten malowniczy region środkowej Italii od zachodu oblewają wody Morza Tyrreńskiego, a od wschodu otacza pasmo Apeninów. W jego sercu natomiast skrywają się niepozorne perły o niezwykłej historii. Jednym z nich jest miasteczko Fumone, wzniesione na wzgórzu dominującym nad Valle del Sacco. Fumone, w którym poczujemy się jakby żywcem przeniesieni w realia średniowiecza, przez stulecia odkrywało rolę wieży alarmowej. Puszczane stamtąd sygnały dymne docierały aż do samego Rzymu, dzięki czemu ostrzegały przed najazdem nieprzyjaciół. Stąd też lokale powiedzenie, brzmiące : «Si Fumo fumat, tota Campania tremat»/ wł: «Se Fumone fuma, tutta la Campagna trema!» („Gdy dymi się Fumone, drży cała Kampania”).
Z kolei Civita di Bagnoregio, malownicza osada, okrzyknięta mianem jednej z „najpiękniejszych włoskich wsi”, jednocześnie określana jest mianem „miasta, które umiera”. A wszystko za sprawą postępującej erozji wzgórza, której wyższe partie uformowane są z tufowej skały pochodzenia wulkanicznego, a niższe z gliny. Ponadto, miejscowość usytuowana jest na obszarze aktywnym sejsmicznie, co również stanowi pewne zagrożenie dla jej istnienia. Dodatkowego uroku i poniekąd potwierdzeniem o wyjątkowości miasteczka jest fakt, że do Civita Bagnoregio można dotrzeć tylko pieszo, przez most wybudowany w 1965 roku.
Gdy mowa o najpiękniejszych wsiach we Włoszech, nie sposób nie wspomnieć o urzekającej Sperlondze, nadmorskiej perełce, położonej w połowie drogi między Rzymem a Neapolem.
Wśród szlaków turystycznych sprzyjających zadumie i pogrążeniu się w zachwycie nad pięknem lokalnej przyrody jest Il Cammino di Francesco – szlak śladami św. Franciszka, prowadzący z Umbrii do Rzymu.
ABRUZJA
W Abruzji znajdują się najwyższe masywy Apeninów ze szczytami sięgającymi niemalże trzech tysięcy m n.p.m. W Parku Narodowy „Gran Sasso i Monti della Laga”, na najwyższym szczycie masywu Gran Sasso – Corno Grande (2912 m n.p.m.) – znajduje się najbardziej wysunięty na południe lodowiec w Europie, Calderone. Góry Abruzji to prawdziwa gratka dla miłośników narciarstwa, zarówno wysokogórskiego, jak i dla amatorów łagodnych tras.
Ponadto, region ten także może się pochwalić średniowiecznymi osadami zaliczanymi do najpiękniejszych we Włoszech. Jednym z nich jest Santo Stefano di Sessanio, niegdyś w posiadaniu florenckiej rodziny De’ Medici. Nieopodal miasteczka, także w obrębie Parku Narodowego Gran Sasso i Monti della Laga, na wysokości 1460 m.n.p.m wznosi się majestatyczna twierdza Rocca Calascio, której oryginalna konstrukcja sięga prawdopodobnie roku 1000.
UMBRIA
W Umbrii, nazywanej zielonym sercem Włoch, znajduje się wiele terenów chronionych: Park Narodowy Monti Sibillini, parki regionalne (m.in. Colfiorito, Monte Cucco, Monte Subasio, fluviale del Tevere) i inne, takie jak Park Sette Frati, Park Villalba czy jezioro Alviano. Parki i góry Umbrii to miejsca idealne dla miłośników kolarstwa górskiego czy wielbicieli trekkingu. Oprócz tego, na terenie tego regionu istnieją szlaki turystyczne dedykowane świętym, między innymi wcześniej wspomniany Szlak św. Franciszka – trasa łącząca miejsca kultu franciszkańskiego, takie jak Gubbio, Spello i Spoleto. Nie jest to jedyny szlak poświęcony temu świętemu. Z Asyżu wyrusza podzielony na 9 etapów, 167-kilometrowy Cammino Francescano della Marca, prowadzący drogą, którą święty przemierzał, głosząc kazania w południowej części regionu Marche.
Podczas Waszych wojaży po Umbrii, oprócz wizyty w miastach będących już symbolami regionu – Asyżu i Perugii – warto wybrać się do miejscowości Todi, która podobnie jak większość średniowiecznych osad wznosi się na wzgórzu, z którego rozpościera się widok na dolinę. Perłą tamtejszej średniowiecznej starówki jest Piazza del Popolo oraz wczesnochrześcijański kościół San Fortunato.
Z kolei Castelluccio miejscowość w gminie Norcia i jeden z najwyższych zamieszkałych obszarów Apeninów. Na równinie Castelluccio, w pobliżu Pian Grande znajduje się nietypowy las iglasty w kształcie Włoch. Drzewa zostały posadzone w 1961 roku z okazji obchodów X Święta Gór. Okolice miejscowości sprzyjają także rowerowym wycieczkom i górskim spacerom.
MARCHE
Marche ani na trochę nie ustępuje wcześniej opisanym regionom pod względem malowniczości krajobrazu. Na jego terenie znajdują się bowiem dwa parki narodowe (Monti Sibillini oraz Gran Sasso i Monti della Laga), cztery parki regionalne (Monte Conero, Sasso Simone i Simoncello, Monte San Bartolo oraz Gola della Rossa i di Frasasi), a także sześć rezerwatów przyrody.
Amatorzy nieutartych szlaków powinni wybrać się do Fabriano, miasteczka wpisanego na listę „Miast Kreatywnych” UNESCO, znane przede wszystkim dzięki ręcznej produkcji papieru. Warto odwiedzić tam Muzeum Papieru i Znaków Wodnych (bilet wstępu kosztuje 7 euro).
Przez region Marche biegnie też wcześniej wspomniany szlak św. Franciszka – Cammino Francescano della Marca – liczący 100 km i prowadzący z Asyżu do Ascoli Piceno.
To oczywiście tylko kropla w morzu bogatej oferty turystycznej jakże barwnej środkowej Italii, na którą składają się wyżej przedstawione cztery regiony. Mam nadzieję, że udało mi się zachęcić Was do podróży do serca Włoch. Sama muszę przyznać, że na mojej liście miejsc do odwiedzenia w wyżej wspomnianych regionach jest zdecydowanie Perugia oraz Civita Bagnoregio!
A może już mieliście okazje odwiedzić, któreś z tych miejsc?
Lacjum, Umbria, Abruzja i Marche zaprezentowały się ostatnio podczas 26. Edycji Międzynarodowych Targów Turystycznych, TTWarsaw, a Włochy były tegorocznym (2018) krajem partnerskim.
